Maso

3 februari 2014   7° C. Zonnig en droog weer, weinig wind 

 



Weer zo'n heerlijke dag om buiten te zijn

Tussen de Galloways lopen een paar ganzen drukte te maken en wat verderop loopt de reiger zich er ook mee te bemoeien. Maar de koeien zijn onverstoorbaar. 

Het water is al weer verder gezakt dus er is weer meer van de oever te zien.

Je kunt nu ook  heel goed zien hoe de oever steeds wordt uitgehold door het water

 



De Maas

De naam is afgeleid van het oer-germaanse Maso, later in Middelnederlands Mase

De rivier ontspringt op het Plateau van Langres in Frankrijk.

 

  

Maasbron 1 in Pouilly

De totale lengte vanaf de bron tot aan de Noordzee is 900 kilometer. Hiervan loopt zo'n 250 km. over Nederlands grondgebied. De Maas is Nederlands langste rivier.

 

De rivier ontstaat aan het eind van het Tertiair: zo´n 10 miljoen jaar geleden als het Europese en Afrikaanse continent botsen: opheffing van de Alpen en daarmee ook opheffing van de Eifel en de Ardennen.

De rivieren in de Ardennen vormen zich. De zee verdwijnt voorgoed uit Limburg.

 

De Maas sleept veel grind en gesteente van de ondergrond van de Ardennen mee en zet dit in grote hoeveelheden af in Zuid-Limburg.  Er ontstaan in het zuiden van Nederland rivierterrassen met zanden en grinden. Verder naar het noorden zijn in die eerste periode nog delta-omstandigheden met dikkere zand- en kleilagen.



Langzaamaan begint het Limburgse landschap vorm te krijgen.

 

De Maas meandert over een groot gebied tussen de hoogterrassen. Vlakbij Simpelveld en Eys,  nu een vrij hoge plek in het Limburgse heuvelland waar de Maas niet echt langs stroomt, vind je het Eiland van Ubachsberg.  Zo´n 2 miljoen jaar geleden stroomden  de Oostmaas en de Westmaas om het eiland heen.

Een laag zand en een dunne laag grind, meegesleept door het water, herinneren aan die periode.

 

In die lange geschiedenis verandert de loop van de rivier regelmatig en vult gaandeweg de lager gelegen gebieden met afzettingen: vooral dikke grindlagen zijn opvallend veel aanwezig.

 

 

 

Al in de middeleeuwen vestigen landbouwers zich in het gebied. Hun nederzettingen worden vaak bedreigd door overstromingen en de mensen leggen steeds dijken aan. Lang niet altijd blijken die voldoende bescherming te bieden.

 

Het oorspronkelijke dorp Obbicht, zuidelijk van Grevenbicht, wordt in 1643 compleet weggespoeld door een dijkdoorbraak. Daarna ligt het gehucht Boyen, wat eerder op Nederlands grondgebied ligt, aan de overzijde. Er ontstaat een heel aparte situatie: een aantal Grevenbichtse boeren bezitten grond wat nu in België ligt, maar andersom is er ook Belgisch grondgebied aan Nederlandse zijde.

Jarenlang moeten boeren dus  over de rivier om hun land te bereiken en om de oogst naar huis te halen. Er vaart een veerpont.

In 1885 neemt de gemeente het besluit om een groter veer te laten varen, maar het duurt tot 1902 tot dat grote veer er komt.

Dan blijkt dat de grote veerpont helemaal niet kan overvaren: aan Belgische zijde  zijn de voorzieningen nog niet aangepast. Het duurt jaren voordat de belemmering wordt opgeheven, maar na de Tweede Wereldoorlog wordt het grote veer definitief opgeheven.

 

 

Tussen Maastricht en Stevensweert vormt  de Maas  sinds 1839 de grens tussen Nederland en België.  Vanaf 1815, de val van Napoleon, vormen de 2 landen samen Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden onder koning Willem 1. In augustus 1830 heeft het zuiden genoeg van "de arrogante Hollanders" en uiteindelijk roepen de Belgen de onafhankelijk uit.  Bij de vrede van Londen in 1839 wordt Limburg in een Nederlandse en een Belgische helft opgedeeld. Hierbij vormt de Maas de grens, behalve bij Maastricht. Vandaar dat ook nu nog gesproken wordt over de Grensmaas.

 

De grens langs de Maas wordt bepaald door de lijn die de diepste punten van de rivierbodem verbindt: de Thalweg.

 

Ook wordt besloten 388 gietijzeren en 356 hardstenen grenspalen te plaatsen aan beide kanten van de grens. Nummer 1 staat bij Vaals.
Er wordt precies omschreven hoe de palen er uit moeten zien. De gietijzeren palen rusten op een achthoekig fundament en zijn versierd met wapens van beide koninkrijken en het jaartal 1843.
Op Elba staat paal nr. 119 die ik na een tijdje ook ontdek. Ergens  aan de overkant moet de Belgische nr. 119 staan.

 

                                                 

 

De grenspalen worden goed onderhouden, maar worden regelmatig beschadigd, vooral het bovenste puntje wordt nogal eens weggehaald.

 

 

 

De rivier meandert te veel voor scheepvaart,  daarom zijn het Julianakanaal, de Zuid-Willemsvaart en het Lateraal kanaal gegraven. Vervoer over water is voor Limburg altijd belangrijk geweest: o.a  voor de steenkoolproductie in de Limburgse mijnen en  het zand- en grindvervoer.

  

 

 

                  Tegenwoordig is dit deel van de Maas populair bij kajak- en kanovaarders.

 

De huidige situatie van de Maas ter hoogte van Grevenbicht

 (foto www.denieuwegrensmaas.nl)

Rechtsboven het dorp Grevenbicht, in het midden zijn de 2 vijvers van Elba goed te zien.
grenspaal 119 staat iets ten noorden van de noordelijke vijver. Nog iets noordelijker, bij de witte vlek in het water,  bevindt zich het voetveer van Grevenbicht (alleen zomers in gebruik, ook voor fietsers).

 

                                     

 

                                                             het huidige voetveer